14/9/10

Η τουρκική ισορροπία ...


Τουρκία, μία χώρα που ψάχνει συνεχώς την ισορροπία και την ταυτότητά της ανάμεσα στην κοσμική κεμαλική εξουσία του στρατού και τη θρησκευτική εξουσία του Ισλαμισμού. Μια χώρα ανάμεσα στην ισλαμική Ανατολή και τη Δύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεχώς σε ένα σταυροδρόμι για το πού πραγματικά θέλει να πάει. Μία χώρα που πράγματι γνωρίζει τη γεω-στρατηγική σημαντικότητά της και ίσως τελικά οι κινήσεις αυτές της αβεβαιότητας να μην είναι τόσο τυχαίες.

Πλήρως αναγεννημένη και μεταρρυθμισμένη από την κοσμική ανακατάταξη που επήλθε επί Κεμάλ, αλλά και παραδοσιακά ισχυρά θρησκευόμενη, οι δύο αυτοί ολοκληρωτικά αντίθετοι πόλοι εξουσίας την φέρνουν συνεχώς να βρίσκεται πριν – ή υπό – το μετέωρο και αβέβαιο βήμα για την μετέπειτα πορεία της. Έχοντας υποστεί μέχρι τώρα τρία στρατιωτικά πραξικοπήματα, το πρώτο το 1960 κατά του Προέδρου Bayar και τα δύο επόμενα κατά του Προέδρου Demirel – το 1971 και το 1980 αντίστοιχα – και βρισκόμενη σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι για το μέλλον της ύπαρξης και τοποθέτησής της στο παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό στερέωμα, ίσως το πρωϊνό που ξημέρωσε μετά την 12η Σεπτεμβρίου να αποδειχθεί για τους ιστορικούς του μέλλοντος ένα σημείο αναφοράς.

Θέματα στη λειτουργία της δικαιοσύνης, στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην ελευθερία του λόγου και δυσεπίλυτα πολιτικά προβλήματα όπως το Κουρδικό και το Κυπριακό, την εμποδίζουν προς το παρόν να πραγματοποιήσει έναν από τους σημαντικότερους (;) στόχους της σύγχρονης της ιστορίας – την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μπλοκάρεται από όλα τα παραπάνω και περισσότερα προβλήματα. Η αποδοχή των νέων μέτρων από το 58% στο δημοψήφισμα που διεξήχθει στις 12 του Σεπτέμβρη δίνει ένα ισχυρό βήμα στην συντηρητική και ισλαμική κυβέρνηση Ερντογάν να δώσει μία σαφή κατεύθυνση στην πορεία της χώρας. Προβλέπει σημαντική μείωση των εξουσιών της δικαστικής εξουσίας και του στρατού, πράγμα που, αν υλοποιηθεί, θα γείρει την πλάστιγγα προς το ένα μέρος του διπόλου αυτού, πλησιάζοντας περισσότερο στην κατάκτηση του πρώτου κριτηρίου της Κοπεγχάγης, την σταθερότητα των θεσμών που εγγυώνται τη δημοκρατία.

Η πρώτη δήλωση του Ρετζέπ-Ταγίπ Ερντογάν έκανε λόγο για ˝νίκη της δημοκρατίας και ήττα των υποστηρικτών του πραξικοπήματος˝, δίνοντας το στίγμα της κυριαρχίας του κυβερνώντος κόμματος της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Ο Μεχμέτ Αλί Σαχίν, Πρόεδρος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης δήλωσε πως ˝η χώρα είναι από σήμερα πιο δημοκρατική˝, δείχνοντας το δρόμο για τη δημιουργία ενός νέου Συντάγματος. Ενδιαφέρον έχει να δούμε τις δηλώσεις Τζενγκίζ Ακτάρ, καθηγητή Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης: ˝Για να αντιληφθεί κανείς τη σημασία, πρέπει να συγκρίνει τις δύο περιπτώσεις. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το τέλος των στρατιωτικών επήλθε με μία ανοιχτή και μεγάλη κρίση στην Κύπρο. Στην περίπτωση της Τουρκίας, η διαδικασία αποστρατικοποίησης του καθεστώτος τελικά έγινε με μία κρίση χαμηλής έντασης και όχι με ανοιχτή αντιπαράθεση. Χρειάστηκαν 30 χρόνια για να ξεφορτωθούμε αυτές τις συνταγματικές τροποποιήσεις και τώρα αυτό που χρειάζεται είναι ένα νέο Σύνταγμα, το οποίο φέρνει πιο κοντά τη λαϊκή συναίνεση του ναι. Αυτή η χώρα δεν μπορεί να αποδώσει στον 21ο αιώνα με ένα αυταρχικό καθεστώς. Τώρα θα επιταγχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις για την ένταξη στην Ε.Ε., ενώ το νέο Σύνταγμα θα δώσει τη δυνατότητα στον Ερντογάν να λύσει προβλήματα στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική.˝
Αυτό που μένει να δούμε, είναι αν αυτή τη φορά η χώρα και η παρούσα ηγεσία της θα δείξουν την ανάλογη αποφασιστικότητα και θέληση για τη λήψη μίας συγκεκριμένης και σταθερής θεσμικής και πολιτικής πορείας για τη χώρα, η οποία ενδεχομένως σταδιακά να δώσει και λύσεις στα υπόλοιπα προβλήματα που αποτελούν τους ανασταλτικούς παράγοντες για το ένα βήμα παραπέρα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: